وسیله ای مکانیکی که برای حرکت هوا یا هر نوع گازی بازاویه ای از سیال ورودی به کار می رود، هواکش یا فن سانتریفیوژ می گویند.
هواکش سانتریفیوژ غالباً دارای یک محفظه مجاری جهت هدایت هوای خروجی بوده که در یک جهت خاص یا در داخل یک سینک گرما می باشند.
هواکش سانتریفیوژ در واقع همان سیستم های تهویه ای هستند که در موقعیت های گوناگون به کار گرفته می شوند. ظاهر هواکش سانتریفیوژ استوانه بوده که تیغه هایی بر روی “پروانه” آن قرار گرفته اند ساختار داخلی و پره های هواکش سانتریفیوژ به شکلی طراحی شده که هوای با زاویه نود درجه وارد و با همان درجه خارج می شود. بعد از آنکه جریانات هوایی وارد هواکش سانتریفیوژ شد، از بخش پروانه ای به پره ها رفته و با بیشتر شدن انرژی جنبشی، هوا به “انرژی فشاری” تغییر وضعیت داده و به این طریق حجم فشار را زیادتر می کند.
آنها اغلب ارزان تر از فن های محوری بوده و در ساخت و سازها ساده تر هستند. از هواکش سانتریفیوژ در حمل و نقل گاز یا مواد و در سیستمهای تهویه ساختمانها و وسایل نقلیه استفاده می شوند. هواکش سانتریفیوژ همچنین برای فرآیندهای صنعتی و سیستم های کنترل آلودگی هوا مناسب هستند
فن های سانتریفیوژ یا گریز از مرکز هوا را در جهت عمود بر محور گردش پروانه تخلیه می کنند. به عنوان یک قانون کلی این نوع فن در سیستم های کانال کشی شده با فشار بالا کاربرد دارد. هوای ورودی به موازات محور گردش پروانه وارد فن شده و با حرکت شعاعی به سمت پیرامون پروانه و نوک بالک ها حرکت می کند. همزمان با این حرکت، جریان هوا مقداری انرژی جنبشی دریافت می کند که افزایش فشار استاتیک را همزمان با آهسته شدن حرکت جریان هوا قبل از ورود به مسیر تخلیه را در پی دارد. فن های سانتریفیوژ قابلیت عملکرد در مکان هایی که جریان هوا کثیف و دارای ناخالصی است و یا دارای دمای بالا می باشند را دارند. اما مهمترین ویژگی این فن ها توانایی آنها در غلبه بر افت فشار استاتیک بالا در سیستم های کانال کشی شده می باشد.
این فن ها با توجه به شکل پروانه به انواع زیر طبقه بندی می شوند.